Van collega naar baas: warm onthaal of koude douche?

De beslissing is gevallen: jij wordt de nieuwe leidinggevende! Een promotie waar je trots op bent en hard voor gewerkt hebt. Toch merk je dat die extra trap op de ladder een enorm gat heeft geslagen tussen jou en je collega's. Spanningen komen steeds regelmatiger aan het oppervlak drijven. Tegelijkertijd wil je de collega's duidelijk maken dat je helemaal niet veranderd bent, toch? Klopt, maar je hebt nu wél een andere rol. Hoe ga je om met deze nieuwe situatie? Ik serveer je een aantal praktische tips uit de wereld van de bemiddeling.

Wissel aan het hoofd van het team. Er komt een nieuwe baas. Een tijd van onzekerheid, onduidelijkheid en nervositeit breekt aan. Wie gaat zich kandidaat stellen? Mogen externen ook een gooi doen naar het leiderschap? Is de functie misschien al aan iemand beloofd? Bovendien vraag je jezelf af wat de collega's ervan zouden denken als jij je kandidaat zou stellen.

Hoera! Of… hoera?

Al snel blijkt dat je niet de enige bent die de nieuwe functie van teamleider als een mooie opportuniteit ziet. Ook je naaste collega heeft er zijn zinnen op gezet. Deze situatie brengt niet enkel spanningen met zich mee voor jou en je tegenkandidaat, maar ook voor de rest van het team. Wie moeten zij steunen? En wìllen zij wel dat een collega hun baas wordt?

Je krijgt te horen dat je de promotie beet hebt. Hoera! Of… hoera? Er zijn collega's die het positief inzien, collega's die liever iemand anders wilden, de collega die als tegenkandidaat de 'nederlaag' moet verwerken en collega's die zich neutraal opstellen. Alles wat je zegt, wordt nu anders gewikt en gewogen.

"Of de functie al naar je hoofd is gestegen?"

Waar je tot gisteren elke middag met je collega's ging lunchen, word je nu nauwelijks of niet meer mee gevraagd. En de keren dàt ze je mee vroegen, kon je niet omwille van een vergadering. Toen je verhuisde naar een andere bureau vroegen je collega's al grappend of "je nu te goed bent om tussen hen te blijven zitten."

De collega's van gisteren hebben plots andere verwachtingen. Wat de vorige baas niet kon oplossen, verwachten ze nu wél van jou. Jij begrijpt immers beter dan wie ook waar de knelpunten zich in het team bevinden. Wanneer je uit vergadering komt, trekken de collega's dan ook meteen aan je mouw. Wat is er gezegd? Welke knopen zijn doorgehakt? Maar die vertrouwelijke info kan je natuurlijk niet zomaar delen. Je collega waar je eerder heel close mee was, geeft aan dat je plots veranderd bent. "Vroeger hadden we toch ook geen geheimen? Is de nieuwe functie je misschien al naar het hoofd gestegen?"

Tien graden kouder

De collega's waar je zo lang goed mee kon samenwerken, lijken zich tegen je te keren. In enkele maanden tijd verandert jouw stemming van euforisch, omwille van de nieuwe uitdaging, naar teleurstelling. Je voelt zelfs wat spijt want de laatste maanden waren de ergste uit je carrière. De spanningen nemen toe en werkoverleggen worden steeds lastiger. De sfeer op kantoor? Die is in temperatuur met minstens tien graden gezakt.

Hoe zorg je ervoor dat zowel jij als je collega's zich opnieuw goed voelen in deze nieuwe rolverdeling op het werk? Ik geef je een aantal concrete tips:

  1. Denk niet dat het vanzelf overwaait maar ga in dialoog. Moedig je collega's aan hun gevoel uit te spreken​. Er is namelijk iets essentieel veranderd in het team. Teleurstellingen moeten verwerkt worden, sommigen zijn onzeker over hun nieuw takenpakket en anderen vinden het moeilijk om hun plek terug te vinden. Het feit dat jij nu hun baas bent, is voor iedereen moeilijk. Bied jouw medewerkers de cruciale tijd en ruimte om hun gevoel te uiten.
  2. Doe dit liefst zoveel mogelijk in gezamenlijk overleg. ​Organiseer zo snel mogelijk en zo vaak als nodig een teamgesprek en geen aparte één-op-één gesprekken. Dit laatste brengt vaak nog meer onrust teweeg, omdat collega's niet van elkaar weten wat er dan allemaal gezegd wordt. Het grote voordeel van samen met elkaar in dialoog gaan is dat mensen kunnen verdergaan op emoties of standpunten van hun naaste collega's. Zorg er wel dat iédereen aan het woord komt, niet enkel de personen die het goed kunnen uitleggen.
  3. Geef erkenning​. Erken het gevoel van je collega's. Stel vragen, luister en probeer goed te begrijpen waar het hen echt om te doen is. Begin niet meteen alles te verklaren. Probeer je niet te verdedigen of ga niet met rationele argumenten bepaalde emoties temperen. Zoek ook niet meteen naar oplossingen.

Voorbeeld: "Ik vind dat de sfeer in ons team helemaal veranderd is nu jij niet meer bij ons hoort."

DON'T: "Maar nee! Ik ben nog altijd dezelfde en ik zal er sowieso voor zorgen dat het tussen ons allemaal tof blijft. Dat wil ik zelf natuurlijk ook."

DO: "Wat bedoel je precies? Klopt het dat je teleurgesteld bent? Kan je uitleggen waarom de sfeer veranderd is? Heb je misschien een voorbeeld? Hoor ik je zeggen dat je minder graag op onze dienst werkt sinds ik leidinggevende geworden ben? Wat zou er nodig zijn om de sfeer er opnieuw in te brengen?" Door dit bespreekbaar te maken mét anderen erbij, kunnen zij ook meedenken waardoor iedereen zich automatisch ook sneller achter deze zelfbedachte oplossingen zet.

  1. Toets af.​ Heeft iedereen zijn zegje gedaan? Herhaal dan wat je hebt onthouden en toets af of je het goed begrepen hebt.

  2. Vraag tijd en ruimte voor je eigen verhaal. ​Wanneer iedereen goed beluisterd werd, mag jij natuurlijk ook je gevoel uiten. Sta open voor reacties!

Pas deze bemiddelende manier van spreken en overleggen met elkaar consequent toe. Leer je collega's dat meningsverschillen en spanningen er mogen en kunnen zijn. Ga gevoelige onderwerpen niet uit de weg en krop nooit op. Op deze manier buig je conflicten om naar kansen. En niemand wil toch een kans laten liggen?

  • Wil jij zelf sterker worden in het constructief aanpakken van conflicten op het werk, boek dan hier jouw plekje in onze 2-daagse managementopleiding: 2-daagse Masterclass conflicthantering
  • Vind je het lastig om hier zelf mee aan de slag te gaan of wil je meer weten? De Hefboom staat voor bemiddeling, conflicttraining en/of individuele begeleiding. Contacteer mij via 013 70 00 72 of [email protected].
Wil je meer informatie of een afspraak maken?